به انگلیسی چی میشه؟ ضرب المثل”پول علف خرس نیست”

بازدیدها: ۹۴۶

جمله انگلیسی ( Money Doesn’t Grow On Trees )، یک ضرب المثل است. اصطلاحات و ضرب المثل های انگلیسی به جملات یا سخنان مشهوری گفته می شود که در این  زبان وجود دارند.  هر ضرب المثلی به یک فرهنگ خاص تعلق دارد. برای پی بردن به معنی هر ضرب المثل باید توضیحات آن ضرب المثل در زبان اصلی اش را بدانیم. باید آن را در قالب فیلم و سریال مشاهده کنیم. باید در محیط گفتگو به معنی ضرب المثل پی ببریم.

اگر اصطلاحات و ضرب المثل های موجود در یک فرهنگ و زبان  را به زبان دیگری ترجمه کنیم ، هرگز معنا و اثرگذاری اش مثل زبان اصلی نخواهد بود.  بیان ضرب المثل های انگلیسی در  گروه زبان و ترجمه جلالی فر ، برای کمک به زبان آموزان مبتدی تا متوسط است. این دسته از زبان آموزان هنوز در فضای زبان فارسی هستند. بنابر این بهتر است از فضای زبان فارسی و ضرب المثل های فارسی، که معادل مشابهی در زبان انگلیسی دارند  ،استفاده کنیم.

یک زبان آموز با پیشرفت مراحل زبان آموزی ، با خیلی از ضرب المثل هایی روبرو خواهد شد که اصلا ترجمه نشدند. شما به عنوان یک زبان آموز در  چارچوب زبان اصلی ،ضرب المثل هایی را می شنوید یا در کتابی می خوانید  و معنی آنها را هم متوجه می شوید. در مراحل پیشرفته زبان آموزی، نیازی به ترجمه ضرب المثل ها نیست. ترجمه ضرب المثل از روی ضرورت صورت می گیرد. اگر ضرورت برای ترجمه  نباشد، کاربرد ضرب المثل برای  زبان آموزان ، جنبه یادگیری زبان دارد. ضرب المثل ها برای یادگیری  زبان خارجی مورد استفاده قرار می گیرند.

ضرب المثل چیست؟

یادگیری ضرب المثل و  اصطلاحات  انگلیسی ، کمک زیادی به مهارت گفتاری زبان آموزان می کند.ضرب المثل در هر زبانی  گفتار کوتاه و مشهوری است که به ماجرایی عبرت انگیز یا سخنی نکته آموز اشاره دارد.  همه ضرب المثل ها از جمله در زبان انگلیسی نگرش های فکری و عاطفی را بیان می کنند. ضرب المثل برای  بیان ناامیدی، همدردی، قصد  و نیت ، تأیید، عدم تأیید، قدردانی، عذرخواهی یا پشیمانی  و غیره  است . به عنوان یک زبان آموز خارجی اگر در زبان انگلیسی بتوانیم  به صورت به موقع و بجا  از ضرب المثل استفاده کنیم می توانیم منظور خود را بهتر انتقال دهیم.

هر ضرب المثل متعلق به فرهنگ خاصی است. برخی ضرب المثل ها صرفا متعلق به فرهنگ ایرانی و زبان فارسی هستند. بعضی دیگر صرفا متعلق به فرهنگ انگلیسی هستند. زبان آموزان برای یادگیری بهتر زبان انگلیسی بهتر است سراغ ضرب المثل های انگلیسی بروند. آموزش زبان انگلیسی با ضرب المثل یکی از تکنیک های جذاب برای زبان آموزان است. در گروه زبان و ترجمه جلالی فر  ضرب المثل هایی  منتشر می شوند  که جزو ضرب المثل های مشترک زبان فارسی و انگلیسی هستند.

ترجمه ضرب المثل های فارسی به انگلیسی چطور باید انجام شود؟

در مورد ترجمه ضرب المثل ها ، سه حالت وجود دارد. حالت اول ترجمه این است که اصطلاحات  و ضرب المثل ها بین دو زبان ، مشترک است . “پول علف خرس نیست” بهترین نمونه از ضرب المثل انگلیسی است که در هر دو زبان فارسی و انگلیسی وجود دارد. هرچند بیان این دو ضرب المثل متفاوت است اما معنی مشترک در هر دو زبان وجود دارد. در چنین مواقعی فقط کافی است ، معادل ارتباطی و کاربردی موجود در زبان انگلیسی را پیدا کنیم.

در حالت دوم ضرب المثل  در زبان فارسی وجود دارد اما در زبان مقصد (زبان انگلیسی یا هر زبان دیگر) وجود ندارد.  مترجم در چنین حالتی  باید ضرب المثل فارسی را به زبان مقصد ترجمه کند. ترجمه ضرب المثل در صورتی که منحصر بفرد باشد و در زبان مقصد وجود نداشته باشد ، باید نعل به نعل باشد. هنگام ترجمه ضرب المثل از زبان مادری به زبان خارجی از بیان مفهومی یا تفسیری ضرب المثل اجتناب شود. خیلی از ضرب المثل ها وارد زبان انگلیسی شده اند.

مثلا می گویند ضرب المثل چینی هست که می گوید …  یا ضرب المثل فارسی هست که می گوید … من شخصا نام این ضرب المثل ها را صادراتی می نامم که گسترش فرهنگ زبان فارسی است. جا انداختن یک ضرب المثل منحصر بفرد فارسی در زبان های دیگر هنر است.

ترجمه ضرب المثل های انگلیسی به فارسی

در حالت سوم ، ضرب المثل در زبان انگلیسی یا هر زبان خارجی دیگر وجود دارد ولی ما در زبان فارسی هیچ معادلی برای آن نداریم. در این حالت مترجم به عنوان دروازه بان برای  زبان ملی کشورش ، باید مراقب باشد که از زبان و فرهنگ ملی اش پاسداری کند. این پاسداری به معنای سانسور ضرب المثل خارجی نیست.

مترجم  وظیفه دارد ضرب المثل های خارجی را در همان چارچوبی که متولد شدند ترجمه و  منتشر کند اما برچسب مالکیت خارجی آن باید همراهش حفظ شود. این برچسب همانند تابلوی هشدار است که بدانیم که این ضرب المثل خارجی است. مراقب باشیم که ساختار زبان ما خراب نشود.  مثلا گفته شود ” ضرب المثل ژاپنی هست که می گوید … ” یا ضرب المثل اسپانیایی هست که می گوید …”  و بعد ترجمه صورت بگیرد.

البته این موارد بیشتر به بحث ترجمه مربوط می شود . ضرب المثل در بحث زبان آموزی بیشتر جنبه کاربردی در  مهارت گفتاری دارد.

 “پول علف خرس نیست”، در زبان فارسی چه معنایی دارد؟

معنی این ضرب المثل، فراوان نبودن پول است.  ضرب المثل می گوید در خرج کردن پول اسراف صورت نگیرد. پول چیز بی ارزشی مثل علف خرس نیست که همین طوری رشد کند.پول همین طوری بدست نمی آید. اما الان یک سئوال ایجاد می شود. چرا  به جای “پول علف خرس نیست “نمی گوییم  “پول علف گاو نیست”! در واقع  گاوها علف می خورند. خرس که علف نمی خورد!

واقعیت این است که علف خرس نام دیگر برای گیاه  زالزالک است. این گیاه ،خوراک مورد علاقه خرس ها است. علف خرس به صورت طبیعی و خودرو رشد می کند. این گیاه  در طبیعت فراوان است. خرس برای پیدا کردن   گیاه علف خرس تلاش زیادی نمی کند. علف خرس فراوان  است و به راحتی در دسترس این حیوان قرار دارد.  پول علف خرس نیست یعنی پول زیاد نیست تا هر طور دلت می خواهد آن را خرج کنی.

معادل کلمه علف خرس یا زالزالک به زبان انگلیسی  ، کلمه Hawthorn است. جمله زیر مربوط به متنی درباره تغذیه خرس ها است.

When natural foods like hawthorn dry up, bears start looking for something else to eat

وقتی غذاهای طبیعی مانند زالزالک(علف خرس) خشک می‌شوند، خرس‌ها به دنبال چیز دیگری برای خوردن می‌گردند.

 “پول علف خرس نیست”، به انگلیسی چی میشه؟

خوشبختانه این ضرب المثل از آن دست ضرب المثل هایی است که مفهوم مشابهی برای آن در زبان انگلیسی وجود دارد. نیازی نیست این ضرب المثل را به انگلیسی ترجمه کنیم.دقیقا یک ضرب المثل در انگلیسی وجود دارد که معنی فارسی اش همین می شود:

پول علف خرس نیست!

Money Doesn’t Grow On Trees

اگر این جمله در زبان انگلیسی وجود نداشت ، آنگاه باید آن را ترجمه می کردیم و به عنوان یک ضرب المثل خاص ایرانی، وارد زبان انگلیسی می کردیم و در مورد چگونگی کاربرد آن در زبان فارسی توضیح می دادیم. خوشبختانه  چون این ضرب المثل در زبان انگلیسی وجود دارد دیگر لازم به توضیح  نیست. در این مورد خاص، ما و انگلیسی ها یک ضرب المثل و معنا را در دو قالب متفاوت بیان می کنیم.

ما می گوییم ” پول علف خرس نیست”. انگلیسی ها می گویند :

Money Doesn’t Grow On Trees

شما با بکار بردن معادل فوق، دقیقا به هدف زده اید و مخاطب انگلیسی کاملا منظور شما را متوجه خواهد شد. آنچه انگلیسی ها در این مورد خاص  بیان می کنند ،ترجمه اش به زبان فارسی می شود: « پول روی درخت  سبز نمی شود». البته نیازی به این ترجمه به زبان فارسی نیست چون ما معادل آن را  در  فارسی داریم  که می شود:

پول علف خرس نیست.

نویسنده :حامد جلالی فر مترجم و کارشناس ارشد آموزش زبان انگلیسی