در هر زبانی مهارت های اساسی برای برقراری ارتباط با دیگران  وجود دارد. انسان ها  برای برقراری ارتباط موثر با دیگران باید به این مهارت ها مسلط شوند. در میان  مهارت های ارتباطی با دیگران، چهار مهارت مستقیما با زبان در ارتباط هستند. مهارت شنیداری ، مهارت گفتاری، مهارت نوشتاری و مهارت خواندن جزو مهارت های چهارگانه در هر زبان محسوب می شوند. در میان این مهارت های چهار گانه،   مهارت شنیداری و مهارت  گفتاری از قدیمی ترین شکل های ارتباط  زبانی هستند که سابقه استفاده از آنها در جوامع بشری به  هزاران سال قبل از اختراع خط  مربوط می شود. انسان ها دهها هزار سال قبل از شروع سیستم نگارش، با یکدیگر ارتباط کلامی یا اشاره ای داشتند.  اکنون سئوال این است که  تقدم مهارت های گفتاری و شنیداری بر دو مهارت نوشتن و خواندن  ، چه حقیقتی را برای ما بیان می کند؟

به طور قطع می توان گفت  مهارت های شنیداری و گفتاری اساسی ترین ابزارهای ارتباطی بشر هستند و از زمان خلقت بشر  به عنوان ابتدایی ترین روش برای انتقال پیام  مورد استفاده قرار گرفتند.

به نظر نویسنده از بین دو مهارت شنیداری و گفتاری ، مهارت شنیداری از اهمیت و نقش بسزایی در یادگیری زبان برخوردار است. شاهد این مدعا کودکانی هستند که در اطراف مان با استفاده از مهارت شنیداری زبان مادری شان را یاد می گیرند.

اگر به نحوه یادگیری زبان مادری در کودکان توجه کنید آنها در یکسال و نیم تا دو سال اول زندگی شان، به دقت به حرف های اطرافیان گوش می کنند و سعی می کنند محیط پیرامونی خود را بشناسند و آن را کشف و  درک کنند. کودکان در دو سال اول به ندرت قادر به تکلم هستند اما ” زبان باز نکردن ” کودکان در این سن بدان معنا نیست که آنها نمی توانند با والدین و اطرافیان ارتباط برقرار کنند!

اهمیت مهارت شنیداری در یادگیری هر زبانی از اینجا مشخص می شود که کودکان در سن خاصی  ضرورتا نمی توانند صحبت کنند اما اگر از آنها سئوال کنید و ذهن آنها را   به موضوعی مشغول  کنید متوجه می شوید که منظور شما را کاملا متوجه می شوند. کودکان در سن خاصی افعال دستوری (افعال امری) بزرگتر ها را درک و  اجرا می کنند. مثلا اگر به آنها بگویید “غذا بخور ” غذا می خورند اما هنوز قدرت تکلم و پاسخ دادن به اطرافیان را ندارند!

البته تردیدی وجود ندارد که فاکتورهای ” فرا زبانی “(metalinguistic)، نظیر حرکات بدن یا حالت چهره، وجود دارند که به برقراری ارتباط با کودک کمک می کنند اما شکل اصلی ارتباط با کودک در قالب های گفتاری است و کودک از طریق شنیدار،آنها را درک می کند ،بنابر این  نقش فاکتورهای فرا زبانی نسبت به فاکتورهای زبانی بسیار کمتر است. مهارت شنیداری مهارتی بسیار با اهمیت است.ضرورت دارد که مدرسان زبان و برنامه ریزان  درسی در مدارس یا آموزشگاههای زبان جایگاه خاصی برای ارتقاء مهارت شنیداری در کلاس های زبان در نظر بگیرند.

همچنین ضرورت دارد که زبان آموزان وقتی به صورت انفرادی به دنبال تقویت زبان خارجی مورد علاقه خود  هستند ،  نگاه ویژه ای به مهارت شنیداری داشته باشند و بدانند که  مهارت شنیداری، مهارت پایه و اساسی برای  یادگیری زبان است. مهارت شنیداری در یادگیری زبان معجزه می کند. یکی از مهم ترین تاثیرات مهارت شنیداری بر یادگیری زبان خارجی ، دریافت زبان از مسیر طبیعی همراه با تلفظ صحیح است. این روش به علت شباهت با زبان آموزی در دوره کودکی ، روشی بسیار آشنا به نظر می رسد و اگر تداوم یابد اثرات بسیار مطلوبی در سرعت و دقت زبان آموزی شما ایجاد می کند.

برای استفاده بهینه از مهارت شنیداری و مسلط شدن بر این مهارت نیاز به استفاده از تکنیک های خاصی است که در مقالات بعدی در گروه آموزشی جلالی فر به اطلاع شما خواهد رسید.

نویسنده مقاله حامد جلالی فر کارشناس ارشد آموزش زبان انگلیسی است.

استفاده از مقاله با درج منبع آزاد است.