درباره مهارت شنیداری چه می دانید؟
تصور غلط درباره مهارت شنیداری:
«مهارت شنیداری اصطلاحی رایج در زبان آموزی است که ترجمه فارسی از اصطلاح انگلیسی ” Listening Skill” است. مهارت شنیداری مهارتی بسیار گسترده و پیچیده است که توضیح آن به ساعت ها وقت نیاز دارد اما برای اینکه در این نوشتار بتوانم ذهن شما زبان آموز عزیز را به اصل مطلب متمرکز کنم ، ضرورت دارد که بگویم اصطلاح ” مهارت شنیداری” صرفا اشاره مختصری به این مطلب دارد که در جریان آن زبان آموز با استفاده از حسن شنوایی، اجزای مختلف تشکیل دهنده زبان گفتاری شامل لغت، ساختار زبان ، لهجه و تلفظ را دریافت ، تجزیه و تحلیل و در نهایت درک و یا ترجمه می کند.
برای اینکه به عمق پیچیدگی مهارت شنیداری پی ببرید باید بدانید که مهارت شنیداری ترجمه فارسی ناقص برای ” listening Skill” است چون کلمه “Listening” به معنای ” گوش دادن” است و با” شنیدن” به معنای “Hearing” متفاوت است. در بحث زبان آموزی – به معنای یادگیری یک زبان خارجی – مقوله ای به نام “مهارت شنیدن”وجود ندارد چون اگر اینگونه بود از اصطلاح “Hearing Skill” باید استفاده می شد اما خوب می دانیم که “شنیدن” نیازی به مهارت ندارد. شنیدن یک توانایی فیزیکی است که همه انسان های برخوردار از سلامت فیزیکی ، از بدو تولد از آن بهره مند هستند. کسانی که به هر دلیل از بدو تولد از توانایی شنیدن محروم باشند قطعا ناشنوا هستند یعنی نمی شنوند و به تبع آن لال خواهند بود. پس نتیجه می گیریم که شنیدن مهارت نیست بلکه یک توانایی ناخودآگاه فیزیکی است. کسی که ناشنوا نباشد حتما می شنود. اگر کسی از لحاظ فیزیکی، توانایی شنیدن را نداشته باشد نمی توان با آموزش دادن او را شنوا کرد. اگر هم بتوان با تمرین و با استفاده از روش های خاص پزشکی، توانایی شنیدن در فردی را بهبود بخشید یا ناشنوایی او را درمان کرد این بحث در مقوله زبان و زبان آموزی نمی گنجد و بحثی پزشکی است و با آموزش ناشنوایان در ارتباط است. هدف از این مثال این است که بدانید اصطلاح ” مهارت شنیداری ” ترجمه ای ناقص از “Listening Skill” است . این اصطلاح ترجمه ای همه مولفه های معنایی موجود در معادل انگلیسی اش بیان نمی کند. اگر بخواهم مولفه های معنایی برای “Listening Skill” را تشریح کنم باید بگویم این مهارت ، مهارتی است که در آن زبان آموز از طریق حس شنوایی برای شنیدن کلام دیگران استفاده می کند و در هنگام شنیدن تمام تمرکز ذهنی خود را بر روی جملات و واژگانی که می شنود معطوف می دارد تا کاملا معنای کلامی را که دریافت می کند ، درک کند. مهارت شنیداری بیان ناقصی از یک فرایند است.اگر بخواهیم ترجمه درستی از « لیسنینگ اِسکیل» ارائه کنیم باید از آن با عنوان ” مهارت گوش دادن” یاد کرد. گوش دادن یک مرحله بالاتر و متعالی تر از شنیدن است.
مهارت شنیداری برترین مهارت زبان:
مهارت های چهارگانه زبان شامل مهارت گفتاری، مهارت شنیداری، مهارت نوشتاری و مهارت خوانداری هر کدام اهمیت خودشان را دارند و نقش هیچ یک از این مهارت ها را نمی توان انکار کرد اما اگر بخواهیم از لحاظ کاربردی این مهارت ها را اهمیت گذاری و اولویت بندی کنیم ، بدون تردید مهارت شنیداری در صدر فهرست قرار می گیرد و مهم ترین مهارت زبان محسوب می شود.توجه داشته باشید که مهارت شنیداری « مهم ترین» مهارت زبان است و تفاوت آن با سایر مهارت ها در پسوند « ترین» است. این بدان معنی است که سایر مهارت ها « مهم » هستند. تاکید روی اهمیت مهارت شنیداری به معنای بی اهمیت بودن سه مهارت دیگر در زبان آموزی نیست.
مهارت شنیداری ، زوج ثابت مهارت گفتاری است و هر دوی آنها جزو مهارت شفاهی زبان محسوب می شوند.بنابر این کاربرد دو مهارت شنیداری و گفتاری بیشتر از کاربرد دو مهارت نوشتاری و خوانداری است. نوشتن و خواندن، مهارت کتبی زبان محسوب می شوند و طبیعی است که دایره کاربرد آنها نسبت به مهارت های شفاهی کمتر باشد. مهارت شفاهی در دسترس است و در بدترن شرایط امکان گفت و گو فراهم است اما مهارت کتبی نیاز به نویسنده دارد، نیاز به مکانی برای نوشتن دارد، نیاز به مخاطبی دارد که علاقه مندانه منتظر انتشار نوشته شما باشد. صرفنظر از دایره کاربرد مهارت شفاهی ، بحث تاثیر گذاری آن در زبان آموزی نیز اهمیت دارد. مهارت شنیداری به علت اینکه جزو مهارت های دریافتی زبان محسوب می شود منبعی برای ورود اطلاعات زبانی شامل لغت، ساختار زبان، تلفظ، لهجه ، گویش به ذهن زبان آموز است. در ادامه این مقاله جزئیات بیشتری را درباره اهمیت مهارت شنیداری مطالعه خواهید کرد.
نقش مهارت شنیداری در زندگی روزمرّه:
مهم ترین کاربرد هر زبانی برقراری ارتباط با همنوعان و سایر انسان ها از طریق تبادل پیام است. زبان، ابزاری برای ارسال و دریافت پیام است. با توجه به اینکه بخش اعظم ارتباط انسان ها با یکدیگر در محله، روستا، شهر و یک کشور از طریق ارتباط کلامی و شفاهی صورت می گیرد و درصد اندکی از ارتباطات به صورت کبتی در محیط های سازمانی و اداری انجام می شود، می توان با قطعیت گفت که ارتباط شفاهی بستر اصلی شکل گیری شخصیت اجتماعی و فرهنگی افراد است. اگر ارتباط شفاهی را به دو قسمت مهارت گفتاری و مهارت شنیداری تقسیم کنیم ، سهم مهارت شنیداری به عنوان دریافت کننده محرک های محیطی و اطلاعات از محیط پیرامونی ، بسیار بسیار مهم است. اگر مهارت شنیداری نباشد هیچ ارتباطی هم شکل نمی گیرد. اهمیت مهارت شنیداری در هر زبانی – صرفنظر از زبان مادری یا زبان خارجی – بسیار زیاد است. فردی که ناشنوا به دنیا بیاید حتما لال خواهد بود. در برقراری ارتباط با دیگران حتما باید مهارت شنیداری را مورد توجه خود قرار دهید. بزرگان ادب زبان فارسی در اشعار خود بر اهمیت مهارت شنیداری و تاکید بر نقش شنیدن اصرار ورزیده اند. نمونه های زیادی در این مورد می توان بیان کرد. مولانا شرط اول برای تکلم و نطق کردن را در گوش دادن، می داند و کودک ناشنوایی را مثال می زند که به علت ناشنوایی قوه ی کلام نیز ندارد.
نقش مهارت شنیداری در محیط دانشگاهی:
مهارت های ارتباطی زبان در قالب کلام و ادبیات شفاهی برای موفقیت یک دانشجو در محیط دانشگاه اهمیت بسیار زیادی دارد.در دنیای امروز دانشجویان نه تنها باید تخصص را در محیط دانشگاه کسب کنند بلکه باید از مهارت شنیداری برای ارتقاء یادگیری و دانش خود استفاده کنند و افق روشنی را برای آینده شغلی خود ترسیم کنند. برقراری ارتباط با دیگران روند بسیار جذاب و مهم است و ضرورت دارد که طی آن فرد بتواند با فرد یا افراد دیگر ارتباط خوبی برقرار کند. هدف اصلی از ارتباط ، انتقال افکار و عقاید به دیگران است. بیان افکار از طریق کلام یا همان مهارت شفاهی زبان – که شامل صحبت کردن و گوش دادن می شود – اهمیت زیادی در موفقیت یک دانشجو در محیط دانشگاه دارد. مهارت گوش دادن به صحبت های دیگران به دانشجو یا دانش آموز کمک می کند بحث را خوب درک کند و سئوالات مرتبط را از استاد یا معلم بپرسد و وارد موضوع و جریان مباحث در کلاس شود. مهارت گوش دادن باعث دوست یابی در محیط دانشگاه می شود و فرایند یادگیری جمعی را تقویت می کند. در جلسات مصاحبه های استخدامی نیز مهارت گوش دادن و درک مقصود اصلی سئوال می تواند در ارائه بهترین پاسخ ممکن به فرد مصاحبه کننده کمک کند و نظر او راجع به مصاحبه شونده را جلب کند. همین امر باعث می شود که داوطلب شغلی به شغلی که شایسته آن است دست یابد.
نقش مهارت شنیداری در یادگیری زبان
مهارت شنیداری نقش بسیار مهمی در یادگیری زبان خارجی دارد. این مهارت به عنوان دروازه ورود شما به زبان خارجی است. شما با استفاده از مهارت لیسنینگ می توانید داده های زیادی را از یک زبان جدید دریافت کنید.
نقش مهارت شنیداری در فن ترجمه
همانگونه که مهارت شنیداری از مهارت های مغفول در محیط زبان آموزی در ایران است ، به تبع آن تعداد کسانی که بر این مهارت مسلط باشند نیز چندان زیاد نیست. تمرکز اکثر زبان آموزان و مدرسان روی تعلیم مهارت گفتاری (Speaking) است غافل از اینکه مهارت گفتاری محصول و میوه درخت زبانی است که ریشه آن مهارت شنیداری(Listening) است. نویسنده این مقاله که سالیان سال یعنی بیش از ۲۰ سال مترجم دیداری- شنیداری در بالاترین سطح ملی کشور بوده است و سخنرانی های مهم بین المللی را ترجمه کرده است به خوبی اطلاع دارد که تعداد مترجمان دیداری- شنیداری در ایران بسیار اندک است. به عنوان یک مترجم حرفه ای در بخش ترجمه های شنیداری یا همان دیداری- شنیداری می گویم که تعداد مترجمان دیداری- شنیداری مسلط به زبان و فنون ترجمه دیداری- شنیداری در ایران زیر ۵ درصد است. یعنی در بین مترجمان حرفه ای کشور که دست به قلم هستند این عدد زیر ۵ درصد است . اگر بخواهیم آمار مترجمان آماتور و غیر حرفه ای را هم بیافزایم به زیر ۳ درصد می رسد. بخش زیادی از ترجمه های کشور نیازمند ترجمه نوار و فیلم (صوت و تصویر یا سعمی و بصری) است. این خلاء به شدت وجود دارد و کسانی که در رشته زبان انگلیسی یا هر زبان خارجی دیگری به مهارت شنیداری خود اهمیت بدهند و به فنون ترجمه دیداری- شنیداری مسلط شوند بازار کار خوبی در اختیارشان خواهد بود. در گروه ترجمه جلالی فر دوره آموزش فنون ترجمه دیداری- شنیداری ارائه می شود و می توانید آن را تهیه کنید.
خلاصه بحث:
شنیدن با گوش دادن تفاوت دارد.
مهارت شنیداری ترجمه ناقص از Listening Skill است.
مهارت شنیداری نقش مهمی در زندگی روزمرّه دارد.
مهارت شنیداری نقش مهمی در موفقیت های علمی و دانشگاهی دارد
مهارت شنیداری نقش مهمی در زبان آموزی دارد.
مهارت شنیداری نقش مهمی در فن ترجمه دارد.
و . . .
نویسنده : حامد جلالی فر مدرس زبان و پژوهشگر آموزش زبان انگلیسی با مدل های WBLL و LBLL
درباره حامد جلالی فر
مترجم حرفه ای هستم اما همیشه خود را زبان آموز می دانم چون یاد گرفتن نقطه پایان ندارد. هر کسی بگوید من در فلان زبان خارجی « فول هستم» یقین کنید بی سواد است. بیش از 20 سال است که به صورت حرفه ای روزانه بین 8 تا 12 ساعت با زبان گفتاری و نوشتاری سرو کار دارم ولی هنوز فول نشدم و هرگز هم فول نخواهم شد. در مسیر زبان آموزی یک « راه بلد» هستم و می خواهم راهنمای علاقه مندان به زبان باشم. کسانی هم که دوست دارند مترجم حرفه ای شوند می توانند پس از آنکه پذیرفتند زبان آموزی « دوی سرعت » نیست بلکه « دوی ماراتن» است با من همراه شوند و این مسیر را در کنار من طی کنند و به مترجم حرفه ای تبدیل شوند.
نوشتههای بیشتر از حامد جلالی فر2 Comments
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
از مطلب بسیار زیبای شما سپاسگزارم
لطف دارید